DOSYA SIKIŞTIRMA NEDİR?

    Hepimiz zaman zaman dosya veya dosyaların büyüklüklerini azaltmak zorunda kalabiliriz. Dosya veya dosyaları arşivlemek amacı ile, elektronik posta ile başka birine iletmek istediğimizde veya saklama ortamımızın alanını hesaplı kullanmak için olabilir. İşte bu işleme dosya sıkıştırma diyoruz.

    Bir çok dosya sıkıştırma çeşiti bulunmaktadır. Örneğin zip, rar, ace, arj, 7zp ...

    Bunlardan rar dosya sıkıştırma formatını Internet ortamında dosya transfer etmek istediğinizde en çok kullanılan format olarak göreceksiniz. Zip formatı ise işletim sisteminin bu tür dosyaları herhangi bir ek programa destek vermeden açabilmeleri yüzünden öne çıkacak. Burada bilinmesi gereken Windows' un zip formatında sıkıştırılmış dosyaları açmaya destek vermesidir, sıkıştırma yapmayı desteklememektedir.

    • Zip nedir? Bir veri sıkıştırma ve arşivleme biçimidir. Dosya uzantısının “.zip” tir.

    • Zip uzantılı sıkıştırılmış dosyaların oluşturulması için ilgili programlardan biri (Winzip, 7zip, vb.) kullanılabilir.

    • Linux ya da herhangi bir Unix tabanlı işletim sisteminde komut satırı yardımı ile bir klasörü sıkıştırmak için kullanacağımız komut “tar” komutudur. Tar hem arşiv yaratma hem de sıkıştırma işlevine sahip bir komuttur.

    • Pardus işletim sistemi için ve aynı zamanda Linux ortamı içinde kullanılabilen diğer bir sıkıştırma programı da PeaZip’tir. Kolay ve hızlı bir şekilde Zip dosyaları oluşturan, oluşturulan dosyaları açabilen, grafik arayüze sahip ve birçok platformda çalışabilen, açık kaynak ve 7-Zip tabanlı ücretsiz bir yazılımdır.

    • Mac işletim sistemi içinse cihazın içerisinde yer alan bir sıkıştırma uygulaması ile kolayca sıkıştırma işlemi yapılabiliyor. Sıkıştırmak istediğimiz dosyaları Finder (Bulan-Bulucu) içerisinden seçiyorsunuz.

    Finder, Mac OS X’in en temel uygulamalarından birisidir. Mac açıldıktan sonra otomatik olarak çalışır ve bir daha kapanmaz. Mavi renkli bir gülen yüz ikonu vardır. Sürekli çalışır ve kapatılamaz. Bu pencere ile tüm dosyalara ulaşabilir. Finder’da sağ tıklıyor ve açılan menüden “Sıkıştır…” seçiyorsunuz. İlgili program dosyaları sıkıştırıyor ve aynı klasör içerisine “Archive.zip” adlı bir dosya yaratıyor. (Eğer tek dosyayı sıkıştırırsak “Dosya-Adı.uzantı.ZIP” şeklinde oluyor.)

 

BİLGİSAYARDA DOSYALAMA

    Bilgisayarlar tonlarca bilgi depolarlar. Depoladıkları bu bilgileri ararken de çok hızlı olmaları gerekmektedir. İnternetteki arama motorları, arama problemlerinin en büyüklerinden biri ile karşılaşmıştır. Milyarlarca sayfa, saniyenin çok küçük bir diliminde aranmalıdır. Bilgisayarın aramasını istediğimiz şeye “anahtar kelime” denir. Bu bir kelime, birkaç kelime ya da bir yazarın adı olabilir.

    Bilgisayarlar veriyi çok hızlı işler. Bir şeyi bulurken baştan başlayıp arar ve aradığına rastladığında aramayı durdurur diye düşünebilirsiniz. Bu doğrusal arama oyununda yaptığımız şeydir. Yalnız bu yöntem çok ama çok yavaştır (Hızlı olduğunu iddia ettiğimiz bilgisayarlar için bile). Bir süpermarkette 10 bin farklı ürün satıldığını düşünelim. Ödeme yaparken bir barkod taratıldığında, bilgisayar bu 10 bin farklı ürün arasında aynı barkoda sahip ürünü ve bu ürünün fiyatını arar. Her barkodu kontrol için saniyenin binde biri kadar zaman geçse 10 bin ürün için 10 saniye süre geçmesi gerekir. Düşünün ki her satın aldığımız ürün için 10 saniye bekliyoruz. Bir ailenin ihtiyacı olan süpermarket alışverişinde ne kadar süre kaybedeceğimizi tahmin edebilirsiniz!

    Daha güzel bir strateji ikili aramadır. Bu yöntemde aranan şey küçükten büyüğe sıralanmıştır. Sayıları küçükten büyüğe sıralamak kolaydır. Kelimeler için de bir sözlükteki gibi sıralama metodu kullanabiliriz. Böylece kelimeler için de ikili arama kullanmak mümkün olur. Her seferinde ortadaki elemanı kontrol etmek, listeyi ikiye böler. İşlem aranan şey bulununcaya kadar devam eder. Süpermarket örneğine dönersek, 10000 ürün arasındaki arama yaklaşık 14 kontrolde sonuçlanır, yani saniyenin yaklaşık 70’te biri kadar bir süre. Bu da zor fark edilebilecek bir süredir. Üçüncü strateji çırpı stratejisidir (hashing). Aranan anahtar kelime (veya sayı) değişime uğratılarak daha ufak bir kümeler grubunda nerede olduğu bulunur. Örneğin, aranan şey bir telefon numarasıysa, tüm basamaklardaki rakamları toplayıp, çıkan sonucu 11’e bölüp, kalanı kullanabilirsiniz. Bu şekilde, bir “çırpma anahtarı” son etkinlikteki doğrulama basamaklarına benzer, değeri işlenen veriye bağlı olan ufak ek veridir. Genellikle bilgisayar doğrudan veriye ulaşacaktır. Ufak bir ihtimalle birkaç dosya aynı sütuna düşmüştür. Bu durumda aynı sütuna düşen dosyalarda olduğu gibi bilgisayar bu “çakışan” elemanlar arasında doğrusal arama yapar.

➯ 5. Sınıf Öğretmen Rehberi - Sayfa: 47