6. Sınıf - 19. Hafta
  Ülke Veri Tablosu
İnteraktif (Boşluk Doldurma)

    Resimde bulunan metne göre soruları cevaplandırınız. Ardından cevapların hangi tür veri olduğunu seçiniz. Tüm boşlukları doldurduktan sonra doğruluğunu kontrol etmek için mavi tike tıklayınız.

    Not: Sağ üst kısımdan tam ekran yaparak etkinliği daha rahat gerçekleştirebilirsiniz.

     Aşağıda belirecek ifadeleri ait oldukları tarafa sürükleyerek bırakın. Eşleştirme bittiğinde doğruluklarını kontrol etmek için mavi tike tıklayınız.

    Not: Sağ üst kısımdan tam ekran yaparak etkinliği daha rahat gerçekleştirebilirsiniz.

---

ADRES TARİFİ 

    Bir turist size gelerek, müzeye gitmek istediğini ve hatıra olarak şehrinizden el yapımı süs eşyası almak istediğini söylüyor. Bostanlı Caddesi el yapımı süs eşyalarının yapıldığı turistik bir cadde. Yol tarif ederken Bostanlı Caddesi’ne de uğramasını sağlıyorsunuz. Ancak tam bu sırada yapılan kazı nedeniyle Ozanlar Caddesi’nin birkaç gün boyunca yaya ve araç trafiğine kapatıldığını hatırlıyorsunuz. Şimdi bu bilgiler ışığında turiste yolu tarif edebilir misiniz? 

    Yukarıdaki haritadan yararlanarak aşağıdaki adımları sıralayın.

HANOİ KULELERİ OYUNU NEDİR?

    Hanoi kuleleri, 19. yüzyılda Vietnamlı bir matematikçi olan Edouard Lucas tarafından keşfedilen bir puzzle oyunudur. Oyun, üç adet kule ve farklı boyutlarda disklerden oluşur. Amaç, diskleri en büyük diskten en küçüğe doğru bir kuleden diğerine geçirerek sıralamaktır. Diskler sadece küçük disklerin üstüne konabilir ve birden fazla disk aynı anda taşınamaz.

    Hanoi kuleleri oyunu, zekânızı ve stratejik düşünce becerilerinizi geliştirmenize yardımcı olabilir. Oyun, matematiksel düşünme becerilerinizi geliştirmenize yardımcı olabilir ve aynı zamanda problem çözme becerilerinizi de test edebilir.

HANOİ KULELERİ OYUNU OYNA

🔍Oyunu tam ekran görüntüleyebilmek için scratch sitesini ziyaret edebilirsiniz.🔎

HANOİ KULELERİ OYUNU NASIL OYNANIR?

    Hanoi kuleleri oyunu, üç adet kule ve farklı boyutlardaki disklerden oluşur. Diskler en büyük diskten en küçüğe doğru sıralanmıştır ve her kulenin üstünde en küçük disk bulunmalıdır. Oyunun amacı, diskleri başlangıç kulesinden bitiş kulesine geçirmektir, ancak diskler sadece küçük disklerin üstüne konabilir ve birden fazla disk aynı anda taşınamaz. Aşağıdaki adımlar Hanoi kuleleri oyununun nasıl oynanacağını açıklar:

• Başlangıç kulesindeki diskleri tek tek bitiş kulesine geçirin.
• Her seferinde sadece bir disk taşıyabilirsiniz ve sadece küçük disklerin üstüne büyük diskler konabilir.
• Her disk taşıdığınızda, kullandığınız kulenin disk sayısı azalır ve disklerin sıralanması korunur.
• Diskler bitiş kulesine geçtikçe, kulenin en üstündeki diskler küçülür ve daha küçük diskler konabilir.
• Oyunu bitirmek için, tüm diskler bitiş kulesine geçirilmelidir ve en büyük disk en alt, en küçük disk en üstte olmalıdır.

    Hanoi kuleleri oyunu, zekânızı ve problem çözme becerilerinizi test edebilen eğlenceli ve eğitici bir oyundur. Başlangıç seviyesinde kolay olabilir ancak disk sayısı arttıkça daha zor hale gelir. Başarılı bir şekilde bitirmek için stratejik düşünce ve matematiksel düşünce becerilerinizi kullanmanız gerekir.

---

HANOİ KULELERİ OYUNUNUN ÖĞRENCİLER İÇİN ÖNEMİ

    Hanoi kuleleri oyunu, çocuklar için oldukça önemlidir, çünkü oyun birçok beceri kazandırabilir. Aşağıdaki beceriler çocuklar için faydalıdır:

• Problem çözme becerileri: Oyun, çocuğun problem çözme becerilerini geliştirmesine yardımcı olur ve çocuğun farklı stratejiler denemesine olanak tanır.
• Matematiksel düşünce becerileri: Oyun, çocuğun matematiksel düşünce becerilerini geliştirmesine yardımcı olur ve disklerin sıralanması, taşınması ve saklanması gibi kavramlar hakkında çocuğu bilgilendirir.
• Zeka ve odaklanma becerileri: Oyun, çocuğun zekâsını ve odaklanma becerilerini test edebilir ve çocuğun konsantrasyonunu ve dikkatini artırabilir.
• Planlama ve organizasyon becerileri: Oyun, çocuğun planlama ve organizasyon becerilerini geliştirmesine yardımcı olur ve çocuğa farklı diskleri nasıl sıralayacağını ve nasıl düzenleyeceğini öğretir.
• Kendine güven: Oyun, çocuğun kendine güvenini artırabilir ve çocuğun başarısını görmesine yardımcı olur.

    Çoğu ülkede, Hanoi Kuleleri oyunu, ders müfredatlarına alınmıştır. Özellikle matematikte üslü sayılar anlatılırken çok faydalı olmaktadır. Çünkü üslü sayılar ile doğrudan ilişkisi vardır oyunun. Şöyle ki 3 diskli bir Hanoi Kulesi oyununda hamle sayısı 7'dir. 2 diskli bir Hanoi Kulesi oyununda ise 3'tür. Buradan Hanoi Kuleleri matematik ilişkisini görebiliriz. 2 üzeri disk sayısı eksi 1 bize minimum hamle sayısını verecektir ve Hanoi Kuleleri formülü direkt karşımıza çıkacaktır.

Kuralı (2ⁿ-1)'dir.

3'LÜ KULENİN ÇÖZÜMÜ

    Örnek olarak aşağıdaki resimde 3'lü kulenin çözümü gösterilmiştir.

---

---

BİLGİNİN ZAMANDA YOLCULUĞU

Yüzyıllar önce yaşayan insanlar edindikleri bilgileri nereye kaydetmiş olabilirler?

---

• İnsanlar tarihin çok eski devirlerinden beri bilgileri korumak için çaba sarf etmişlerdir.

• Artan ve değişen ihtiyaçlar bilgi depolama ve yayma araçlarının çeşitlenmesine yol açmıştır.

• Bilginin yayılma hızının artması siyasi ve sosyal değişmelere neden olmuştur.

• Teknolojik gelişmelerin artması bilgi depolama araçlarının boyutlarını küçültürken, maliyetlerin de düşmesini sağlamıştır.

• Son yıllarda bilgilerin sanal ortamda saklanması ve düzenlenmesi çalışmalarında çok önemli gelişmeler sağlanmıştır.

• Bulut teknolojisi insanlara ve şirketlere bilgilerin güvenliği ve düzenlenmesi konusunda büyük kolaylıklar sağlarken aynı zamanda yeni ufuklar açmaktadır.

DOSYA SIKIŞTIRMA

    Hepimiz zaman zaman dosya veya dosyaların büyüklüklerini azaltmak zorunda kalabiliriz. Dosya veya dosyaları arşivlemek amacı ile, elektronik posta ile başka birine iletmek istediğimizde veya saklama ortamımızın alanını hesaplı kullanmak için olabilir. İşte bu işleme dosya sıkıştırma diyoruz.

    Bir çok dosya sıkıştırma çeşiti bulunmaktadır. Örneğin zip, rar, ace, arj, 7zp ...

    Bunlardan rar dosya sıkıştırma formatını Internet ortamında dosya transfer etmek istediğinizde en çok kullanılan format olarak göreceksiniz. Zip formatı ise işletim sisteminin bu tür dosyaları herhangi bir ek programa destek vermeden açabilmeleri yüzünden öne çıkacak. Burada bilinmesi gereken Windows' un zip formatında sıkıştırılmış dosyaları açmaya destek vermesidir, sıkıştırma yapmayı desteklememektedir.

    • Zip nedir? Bir veri sıkıştırma ve arşivleme biçimidir. Dosya uzantısının “.zip” tir.

    • Zip uzantılı sıkıştırılmış dosyaların oluşturulması için ilgili programlardan biri (Winzip, 7zip, vb.) kullanılabilir.

    • Linux ya da herhangi bir Unix tabanlı işletim sisteminde komut satırı yardımı ile bir klasörü sıkıştırmak için kullanacağımız komut “tar” komutudur. Tar hem arşiv yaratma hem de sıkıştırma işlevine sahip bir komuttur.

    • Pardus işletim sistemi için ve aynı zamanda Linux ortamı içinde kullanılabilen diğer bir sıkıştırma programı da PeaZip’tir. Kolay ve hızlı bir şekilde Zip dosyaları oluşturan, oluşturulan dosyaları açabilen, grafik arayüze sahip ve birçok platformda çalışabilen, açık kaynak ve 7-Zip tabanlı ücretsiz bir yazılımdır.

    • Mac işletim sistemi içinse cihazın içerisinde yer alan bir sıkıştırma uygulaması ile kolayca sıkıştırma işlemi yapılabiliyor. Sıkıştırmak istediğimiz dosyaları Finder (Bulan-Bulucu) içerisinden seçiyorsunuz.

    Finder, Mac OS X’in en temel uygulamalarından birisidir. Mac açıldıktan sonra otomatik olarak çalışır ve bir daha kapanmaz. Mavi renkli bir gülen yüz ikonu vardır. Sürekli çalışır ve kapatılamaz. Bu pencere ile tüm dosyalara ulaşabilir. Finder’da sağ tıklıyor ve açılan menüden “Sıkıştır…” seçiyorsunuz. İlgili program dosyaları sıkıştırıyor ve aynı klasör içerisine “Archive.zip” adlı bir dosya yaratıyor. (Eğer tek dosyayı sıkıştırırsak “Dosya-Adı.uzantı.ZIP” şeklinde oluyor.)

 

BİLGİSAYAR DOSYALAMA SİSTEMİ

    Bilgisayarlar tonlarca bilgi depolarlar. Depoladıkları bu bilgileri ararken de çok hızlı olmaları gerekmektedir. İnternetteki arama motorları, arama problemlerinin en büyüklerinden biri ile karşılaşmıştır. Milyarlarca sayfa, saniyenin çok küçük bir diliminde aranmalıdır. Bilgisayarın aramasını istediğimiz şeye “anahtar kelime” denir. Bu bir kelime, birkaç kelime ya da bir yazarın adı olabilir.

    Bilgisayarlar veriyi çok hızlı işler. Bir şeyi bulurken baştan başlayıp arar ve aradığına rastladığında aramayı durdurur diye düşünebilirsiniz. Bu doğrusal arama oyununda yaptığımız şeydir. Yalnız bu yöntem çok ama çok yavaştır (Hızlı olduğunu iddia ettiğimiz bilgisayarlar için bile). Bir süpermarkette 10 bin farklı ürün satıldığını düşünelim. Ödeme yaparken bir barkod taratıldığında, bilgisayar bu 10 bin farklı ürün arasında aynı barkoda sahip ürünü ve bu ürünün fiyatını arar. Her barkodu kontrol için saniyenin binde biri kadar zaman geçse 10 bin ürün için 10 saniye süre geçmesi gerekir. Düşünün ki her satın aldığımız ürün için 10 saniye bekliyoruz. Bir ailenin ihtiyacı olan süpermarket alışverişinde ne kadar süre kaybedeceğimizi tahmin edebilirsiniz!

    Daha güzel bir strateji ikili aramadır. Bu yöntemde aranan şey küçükten büyüğe sıralanmıştır. Sayıları küçükten büyüğe sıralamak kolaydır. Kelimeler için de bir sözlükteki gibi sıralama metodu kullanabiliriz. Böylece kelimeler için de ikili arama kullanmak mümkün olur. Her seferinde ortadaki elemanı kontrol etmek, listeyi ikiye böler. İşlem aranan şey bulununcaya kadar devam eder. Süpermarket örneğine dönersek, 10000 ürün arasındaki arama yaklaşık 14 kontrolde sonuçlanır, yani saniyenin yaklaşık 70’te biri kadar bir süre. Bu da zor fark edilebilecek bir süredir. Üçüncü strateji çırpı stratejisidir (hashing). Aranan anahtar kelime (veya sayı) değişime uğratılarak daha ufak bir kümeler grubunda nerede olduğu bulunur. Örneğin, aranan şey bir telefon numarasıysa, tüm basamaklardaki rakamları toplayıp, çıkan sonucu 11’e bölüp, kalanı kullanabilirsiniz. Bu şekilde, bir “çırpma anahtarı” son etkinlikteki doğrulama basamaklarına benzer, değeri işlenen veriye bağlı olan ufak ek veridir. Genellikle bilgisayar doğrudan veriye ulaşacaktır. Ufak bir ihtimalle birkaç dosya aynı sütuna düşmüştür. Bu durumda aynı sütuna düşen dosyalarda olduğu gibi bilgisayar bu “çakışan” elemanlar arasında doğrusal arama yapar.

➯ 5. Sınıf Öğretmen Rehberi - Sayfa: 47